ارزیابی مدیریتی سیستم آبیاری و زهکشی با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی مطالعه موردی: شبکه آبیاری و زهکشی گلستان

محدود بودن منابع آبی کشورمان و همچنین افزایش روزانه مصرف آب، استفاده بهینه از منابع آب را امری ضروری می سازد. شبکه های آبیاری و زهکشی به عنوان یکی از مصرف کنندگان آب در بخش کشاورزی می باشند که بهبود عملکردشان در این شرایط امری ضروری می نماید. برای بهبود عملکرد شبکه، گام نخست ارزیابی آن می باشد. این پژوهش در شبکه آبیاری و زهکشی گلستان واقع در 110 کیلو متری گرگان و در محدوده ی شهر گنبد کاووس انجام پذیرفت. به دلیل حجم بالای داده های مورد نیاز برای ارزیابی شبکه ها و ضرورت انجام ارزیابی با حداقل سرعت و هزینه از سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شد. انواع داده ها در بانک اطلاعاتی جامع مکان دار ایجاد و برخی از شاخص های ارزیابی اقتصادی و مدیریتی محاسبه شد. یافته ها نشان داد که راندمان کاربرد آب و عرضه نسبی آب در محدوده ضعیف بوده ولی در مقابل شاخص های عدالت و خودکفایی مالی در سطح بالایی ارزیابی شد. شاخص های اقتصادی و بازده آبیاری نشان می دهد که هندوانه و آفتابگردان دارای عملکرد پایین بوده ولی ذرت و پنبه دارای عملکرد بالا می باشند. همچنین توزیع مکانی شاخص های راندمان، عرضه نسبی آب و عدالت برای تمامی کانال های درجه 2 محاسبه شد. نتایج نشان داد، تقاضای بیش از حد نیاز آب، باعث بالا رفتن میزان شاخص های عرضه نسبی آب گیاه به میزان 3/5 برابر در کشت تابستانه و 6 برابر برای کشت زمستانه و عدالت به میزان 75/0 درصد بدست آمد.